Australia
Een werkweek van vier dagen wint in heel Europa aan populariteit. Veel landen en organisaties hebben pilots uitgevoerd en de levensvatbaarheid van een werkweek van vier dagen getest, maar Nederland lijkt iedereen voor te zijn.
Aanpak van de vierdaagse werkweek
Er zijn verschillende methoden om de vierdaagse werkweek te implementeren en structureren. Verschillende bedrijven en organisaties hebben diverse benaderingen gekozen, afhankelijk van regionale wetten in combinatie met hun individuele behoeften en voorkeuren:
- 32 uur per week tegen 80% salaris – In dit model werken werknemers vier dagen van acht uur en ontvangen ze 80% van hun volledige salaris van vijf dagen.
- 40 uur per week tegen 100% salaris – Dit is een “gecomprimeerd werkschema” waarbij werknemers vier dagen van tien uur werken en hun volledige salaris ontvangen. Dit model is mogelijk verboden in sommige regio's waar de arbeidswetgeving werknemers verbiedt meer dan gemiddeld acht uur per dag te werken.In Nederland is dit echter wel toegestaan. Je mag maximaal 12 uur per dienst werken.
- 32 uur per week tegen 100% salaris – Ook bekend als het “100/80/100”-model. Werknemers ontvangen 100% van hun salaris volgens een 80%-schema, waarbij ze slechts vier dagen van acht uur werken, terwijl ze zich ertoe verbinden 100% van de productiviteit van een vijfdaagse werkweek te leveren. In dit model moeten werkgevers ervoor zorgen dat de financiële kosten worden gecompenseerd door betere prestaties van werknemers.
Wat zijn de voordelen van een werkweek van vier dagen?
Talrijke productiviteitsstudies en pilots hebben een schat aan gegevens opgeleverd die de potentiële voordelen van de vierdagenweek aantonen, mits correct uitgevoerd:
- Verbeterd werknemerswelzijn – Volgens het International Workforce and Wellbeing Mindset-onderzoek van Alight uit 2023 geeft 71% van de Nederlandse werknemers aan matige tot hoge niveaus van stress te ervaren, waarbij meer dan de helft hun baan als oorzaak nummer één noemt.
- Verhoogde productiviteit – Werknemers die een verbeterd welzijn ervaren, kunnen zich beter op hun werk concentreren en zijn productiever. Werknemers die hebben deelgenomen aan de Britse pilot voor een werkweek van vier dagen gaven een verbeterde werk-privébalans aan, terwijl bedrijven een verbeterde productkwaliteit en klantenservice rapporteerden.
- Minder ziektedagen – Uit onderzoek en pilots is gebleken dat werknemers die vierdaagse werkweken werken zich minder vaak ziek melden. Dit is het resultaat van een verbeterd welzijn en meer tijd om te rusten en te recupereren van de voorbije werkweek. Werknemers die minder ziektedagen opnemen, bieden hun werkgevers ook financiële voordelen.
- Kostenbesparingen – De mogelijkheid om het kantoor één dag per week te sluiten zou uiteraard de overhead- en energiekosten verlagen. Bovendien kunnen werknemers die op kantoor werken potentieel de kosten voor woon-werkverkeer besparen.
- Aantrekken en behouden van talent – Bedrijven die hun werknemers de optie van een vierdaagse werkweek aanbieden, tonen hun flexibiliteit en bezorgdheid om het welzijn van werknemers, waardoor ze aantrekkelijk zijn op de arbeidsmarkt. Uit onderzoek blijkt dat 63% van de bedrijven het gemakkelijker vond om werknemers aan te trekken en te behouden met het bieden van een vierdaagse werkweek.
- Potentiële klimaatvoordelen – In een tijd waarin werkgevers steeds meer de optie van “groene benefits” aan hun werknemers willen bieden in een poging de klimaatverandering aan te pakken, is het de moeite waard om de potentiële milieueffecten van een vierdaagse werkweek te overwegen. Hoewel dit moeilijk te meten is, kunnen de energie en hulpbronnen die worden bespaard door een kortere werkweek te implementeren, de CO2-voetafdruk van een bedrijf aanzienlijk verminderen.
.jpg)
Wat zijn de tegenargumenten?
Hoewel de voordelen van een vierdaagse werkweek voor zich lijken te spreken, schreef Alight's Esther Segers eerder ook al haar reserveringen op. Er zijn dus ook potentiële nadelen waarmee elk bedrijf rekening moet houden als het deze optie aan hun werknemers wil aanbieden:
- Meer stress – Hoewel een groot deel van het huidige onderzoek wijst op een aanzienlijke stressvermindering voor werknemers die maar vier dagen per week werken, suggereren sommige gegevens dat minder werkdagen niet noodzakelijkerwijs gelijk staan aan een beter welzijn. Econoom Bernd Fitzenberger heeft gespeculeerd dat de noodzaak om dezelfde taken in minder tijd uit te voeren feitelijk meer stress kan veroorzaken. Alight’s eigen onderzoek naar de vierdaagse werkweek in Nederland, waar dit type werkweek vaker voorkomt, vond geen significante afname van burn-out en een aanhoudend sterk verlangen naar meer vrije tijd.
- Moeite met het meten van de productiviteit – Hoewel sommige bedrijfstakken, zoals de productiesector, concrete maatstaven voor de productiviteit bieden, kunnen andere sectoren moeite hebben met het meten van de prestaties van werknemers.
- Een vierdaagse werkweek is niet geschikt voor alle bedrijfstakken – Op dezelfde manier zal de vierdaagse werkweek niet in elk bedrijfsmodel passen. Fitzenberger merkt ook op dat dit model een uitdaging zou vormen voor sectoren als de gezondheidszorg, de veiligheidssector en transportdiensten.
Elk bedrijf dat het vierdagenmodel implementeert, zal uiteraard op individuele problemen botsen (van het regelen van vakantiedagen en ziekteverlof tot het beheren van de beschikbaarheid van klanten) en zal moeten beslissen hoe hiermee om te gaan. Het is van essentieel belang dat bedrijven die het volledige voordeel van het vierdaagse model willen benutten, alert en flexibel blijven met duidelijke communicatiemodellen en up-to-date technologieën om het programma te ondersteunen en het succes ervan te garanderen.
De vierdaagse werkweek in Nederland
Hoewel de vierdaagse werkweek de afgelopen jaren veel media-aandacht heeft gekregen, is deze in geen geval wijdverspreid. Volgens ons onderzoek werkt momenteel slechts 14% van de werknemers wereldwijd vierdaagse weken tegen 100% salaris. Niettemin zoekt een groeiend percentage werkgevers naar manieren om het welzijn van werknemers te verbeteren. Bovendien hebben talloze landen en bedrijven over de hele wereld pilots uitgevoerd om de haalbaarheid van de vierdaagse werkweek te testen.
In Europa hebben landen als Groot-Brittannië, Ierland, België, Portugal, Spanje en Zweden allemaal tests uitgevoerd of zijn daar momenteel mee bezig, terwijl in de rest van de wereld Australië, Nieuw-Zeeland, Canada en de VS hun eigen pilots uitvoeren.
Eén land lijkt echter voorop te lopen in vergelijking met de andere.
Terwijl andere landen pilots en proefperiodes uitvoeren, biedt Nederland sinds het midden van de jaren 2000 feitelijk al de vierdaagse werkweek aan werknemers aan. Dankzij de progressieve arbeidswetten van het land en de flexibiliteit die deeltijdwerkers wordt geboden, bedraagt de gemiddelde werkweek minder dan 30 uur. Uit het Mindset-onderzoek van Alight blijkt dat slechts 38% van de Nederlandse werknemers vijf dagen per week werkt en dat bijna een kwart (24%) vier dagen werkt voor 100% van hun salaris. In beide gevallen bedraagt de gemiddelde werkdag zeven tot acht uur.
De impact van dit bedrijfsmodel op werknemers lijkt overweldigend positief. Onder de ondervraagden in ons Mindset-rapport geeft de meerderheid van de Nederlandse werknemers aan gelukkig te zijn, of ze nu fulltime vanuit huis (71%), op kantoor (74%), of volgens een hybride schema werken (64%). Bij hybride werknemers daalt dat percentage echter naar 34% als ze op bepaalde dagen verplicht naar kantoor moeten komen.
Hoewel de algemene stressniveaus in Nederland nog steeds relatief hoog zijn, hebben Nederlandse werknemers over het algemeen een lager risico op hoge stressniveaus vergeleken met de meeste andere onderzochte landen. Bovendien is het percentage werknemers dat een lage mate van stress ervaart voor Nederland het hoogst.
VS | VK | Frankrijk | Duitsland | Nederland | |
Hoog | 20% | 13% | 20% | 24% | 14% |
Gemiddeld | 55% | 59% | 56% | 61% | 57% |
Laag | 25% | 28% | 24% | 15% | 29% |
Conclusie
Meer dan ooit zijn werknemers wereldwijd op zoek naar nieuwe niveaus van vrijheid en flexibiliteit op de werkvloer. Terwijl bedrijven over de hele wereld experimenteren met innovatieve manieren om die flexibiliteit te bieden en het afnemende welzijn van werknemers te verbeteren, wordt een werkweek van vier dagen steeds populairder. Een land als Nederland kan als voorbeeld voor anderen dienen door de potentiële waarde van de vierdaagse werkweek aan te tonen en manieren te vinden om deze op winstgevende en productieve wijze in te voeren.
.png?width=800)
Alight Workforce and Wellbeing Mindset Study: Nederland
Dit onderzoek geeft inzicht in de mindset van werknemers in Nederland op het gebied van welzijn en dient als leidraad voor werkgevers om hun werknemers beter te ondersteunen
